جراحی زیبایی شامل روش‌های جراحی (مثلاً لیپوساکشن) و روش‌های غیرجراحی (مثلاً بوتاکس) است که هدف آن بهبود ظاهر فرد است. در حالی که جراحی زیبایی (جراحی پلاستیک) با هدف بازگرداندن ظاهر و عملکرد بدن پس از بیماری یا سانحه‌ای به فردی که جراحی زیبایی نیاز پیدا می‌کنند، پدید آمد.

با وجود خطرات بالقوه جراحی زیبایی، محبوبیت آن به سرعت در حال افزایش است. به عنوان مثال، نرخ جراحی‌های زیبایی بین سالهای 2015 تا 2019 در سراسر جهان 20 درصد افزایش یافته است. در ایالات متحده، سالانه 18 میلیون عمل انجام می‌شود و در کره جنوبی، 20 درصد از جمعیت هر سال تحت عمل جراحی زیبایی قرار می‌گیرند.  در همه کشورها اکثر بیماران جراحی زیبایی زنان هستند و در بسیاری از کشورها بیماران جراحی زیبایی بسیار جوان هستند. به عنوان مثال، در چین 96 درصد از بیماران جراحی زیبایی زیر 35 سال هستند.

در یک مطالعه جدید محققان دانشگاه ملبورن و دانشگاه کوئینزلند (استرالیا) به دنبال درک بیشتر این پدیده پرداختند پدیده‌ای که توسط آن زنان مدرن تشویق می‌شوند تا تحت عمل جراحی زیبایی قرار گیرند و به نوعی محکوم به انجام این جراحی های زیبایی هستند.

چرا ما دوست داریم و فکر می‌کنیم که به جراحی زیبایی نیاز داریم؟

ایده‌آل‌های زیبایی هسته اصلی جراحی زیبایی هستند. ایده‌آل‌های زیبایی کنونی برای اکثر زنان غیرواقعی و اغلب دست نیافتنی هستند. به عنوان مثال، داشتن عضلاتی، بدون چربی و اما با داشتن برآمدگی در مکان های مناسب.

سه عامل اصلی در انجام این کار نقش دارند:

تبلیغات جراحی زیبایی

از نظر تاریخی، بسیاری از جراحی‌های زیبایی با هدف کاهش ویژگی‌های نژادپرستانه کلیشه‌ای انجام شده‌اند.  این به این واقعیت مربوط می‌شود که آرمان‌های زیبایی اغلب ظاهر “غربی” تر را بت می‌کردند.  اما امروزه جراحی‌های زیبایی برای تمام نواحی بدن وجود دارد. شرکت‌های جراحی زیبایی روش‌های خود را به عنوان ابزاری برای دستیابی به ظاهر “بهتر” آن قسمت خاص بدن تبلیغ می‌کنند.

نکته مهم این است که شرکت‌های جراحی زیبایی هم ایده‌آل‌های زیبایی موجود را ترویج می‌کنند و هم ایده آل‌های زیبایی را شکل می‌دهند.  نویسندگان این تحقیق به نمونه‌ای از جراحی زیبایی اندام تناسلی زنان را ارائه می‌دهند اشاره می‌کنند. شرکت‌های جراحی زیبایی اصطلاح «هیپرتروفی لابیا» را برای توصیف زمانی که لابیا مینور فراتر از لابیا بزرگ است و «بزرگ‌تر از حد طبیعی» هستند، ایجاد کردند. علیرغم این واقعیت که بیش از نیمی از زنان دارای فرج‌هایی هستند که به طور طبیعی به این شکل ایجاد می‌شوند، تبلیغات جراحی زیبایی «هیپرتروفی لابیا» را به عنوان یک «مشکل» با «رفع آسان» معرفی می‌کند. محبوبیت روزافزون لابیاپلاستی را می‌توان به ایده‌آل‌های زیبایی نسبت داد که تنها یک نوع فرج را ایده‌آل می‌دانند، و به تبلیغات جراحی زیبایی که سایر فرج‌ها را «غیرطبیعی» و نیاز به جراحی می‌دانند.

رسانه

ساخت برنامه‌های تلویزیونی مانند “همگام با کارداشیان‌ها” در بین فرهنگ‌ها محبوب است و ایده آل‌های زیبایی و جراحی زیبایی را ترویج می‌کند. دامنه این نمایش‌ها از طریق رسانه‌های اجتماعی افراد مشهور افزایش می‌یابد.

این تحقیق نشان می‌دهد زنانی که اینجور برنامه‌ها را تماشا می‌کنند که ایده‌آل‌های زیبایی و جراحی زیبایی را ترویج می‌کند، بیشتر تحت عمل جراحی زیبایی قرار می‌گیرند.

سیاست‌های دولت‌ها

جالب اینجاست که دولت‌ها اغلب جراحی زیبایی را نیز تبلیغ می‌کنند.  نویسندگان این تحقیق نمونه‌ای از برزیل می‌آورند، جایی که افراد می‌توانند تحت عمل جراحی زیبایی رایگان یا کم هزینه قرار گیرند. این ابتکار در دهه 1960 به عنوان تلاشی برای کمک به مردم برای غلبه بر وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تر آغاز شد، زیرا بسیاری از افرادی که در جستجوی کار به مراکز شهری مهاجرت کرده بودند، بر اساس ظاهرشان (مثلاً چهره‌های مسن قابل تشخیص ناشی از کار در آفتاب) مورد انگ قرار گرفتند. جراحی زیبایی به عنوان راه حلی برای کمک به افراد برای عبور از موانع طبقاتی با تغییر ظاهر خود تبلیغ شد. در کشورهای دیگر، جراحی زیبایی در نشریات توریستی دولتی (مثلاً مجارستان) تبلیغ می‌شود و توسط دولت یارانه داده می‌شود (مثلاً، کره جنوبی).

به طور خلاصه، آرمان‌های فعلی زیبایی تصویری غیرواقعی و اغلب دست نیافتنی از زیبایی را ترسیم می‌کنند. علاوه بر این، این زیبایی را باید «طبیعی» به دست آورد و باید عادلانه به دست آورد.

منابع

• Bonell, S., Barlow, F. K., & Griffiths, S. (2021). The cosmetic surgery paradox: Toward a contemporary understanding of cosmetic surgery popularisation and attitudes. Body Image, 38, 230-240.
• https://www.psychologytoday.com/intl