اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) به وضعیتی اشاره دارد که در آن کودک شما الگوی مداومی از رفتارهای غیرهمکاری، نافرمانی و گاهی خصمانه را نسبت به افرادی که قدرت و سلطه دارند، نشان می‌دهد. این نوع رفتار اغلب به شکلی که روابط و فعالیت‌های روزمره فرزند شما، شامل روابط خانوادگی و تحصیلی، به خطر بیافتد، تأثیر می‌گذارد.
معمولاً کودکان، به ویژه در سنین دو تا سه سال و در اوایل دوران نوجوانی، گاهی مخالفت یا سرپیچی از قدرت نشان می‌دهند. آنها ممکن است این مخالفت را به وسیله بحث کردن، نافرمانی یا صحبت کردن با بزرگسالان، از جمله والدین و معلمانشان، بیان کنند. اما وقتی این نوع رفتار بیش از شش ماه طول بکشد و از حد معمول برای سن کودک شما فراتر بروید، ممکن است نشان دهد که او دچار ODD است.
اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD حداقل یک اختلال روانی دیگر نیز دارند، از جمله:
- اختلال بیش‌فعالی/کم‌توجهی (ADHD)
- اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال وسواسی-اجباری (OCD)
- اختلالات یادگیری
- اختلالات خلقی، مانند افسردگی
- اختلالات کنترل تکانه
تقریباً 30 درصد از کودکان مبتلا به ODD به شدیدترین نوع این وضعیت رفتاری به نام اختلال سلوک مبتلا می‌شوند. اگر ODD به درستی تشخیص داده نشود و درمان نشود، رفتارهای ODD ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد.
اختلال سلوک نیز به وضعیتی اشاره دارد که در آن کودک یا نوجوان الگوی مداومی از پرخاشگری نسبت به دیگران را نشان می‌دهد. آنها همچنین قوانین و هنجارهای اجتماعی را در خانه، مدرسه و در برخورد با همسالان خود نقض می‌کنند.
نشانه‌های اختلال سلوک عبارتند از:
- نقض قوانین جدی، مانند فرار از خانه، بیرون رفتن در شب بدون اجازه یا ترک مدرسه
- پرخاشگری و خصومت‌آمیزی در برخورد با دیگران، از جمله همسالان، معلمان و والدین
- عدم احترام به مقررات و قوانین مدرسه و خانواده
- نقض حقوق دیگران و خرابکاری
- تمایل به استفاده از خشونت جسمی یا ارتکاب جنایات جوانان
- عدم احترام به حقوق و نیازهای دیگران
- عدم پذیرش و توجیه رفتار خود
- اغلب درگیری‌ها و کشمکش‌های فیزیکی با دیگران
چقدر اختلال نافرمانی مقابله‌ای رایج است؟
برآورد محققان نشان می‌دهد که اختلال نافرمانی مقابله‌ای برای 2 تا 11 درصد از کودکان قابل مشاهده است. این میزان بسیار متنوع است زیرا بعضی از کودکان به اشتباه به عنوان دارای اختلال سلوک تشخیص داده می‌شوند و نوجوانان به طور کلی کمتر تشخیص داده می‌شوند.
شیوع ODD با افزایش سن کاهش می‌یابد.
علائم اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD)
چه علائم و نشانه‌هایی برای اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) وجود دارد؟
علائم و نشانه‌های اختلال نافرمانی مقابله‌ای معمولاً در سن 8 سالگی ظاهر می‌شوند. این علائم معمولاً بین سنین 5 تا 10 سال ثابت می‌مانند و به طور کلی پس از آن کاهش می‌یابند، اگرچه این قاعده همیشگی نیست.
علائم اغلب در چندین موقعیت آشکار هستند، اما ممکن است در خانه یا مدرسه بیشتر مشاهده شوند.
علائم و نشانه‌های ODD را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم کرد:
- عصبانیت و تحریک پذیری.
- رفتار استدلالی و مخالفت آمیز.
- انتقام جویی.
علاوه بر این، بسیاری از کودکان مبتلا به ODD بدخلق هستند، به سرعت ناامید می‌شوند و اعتماد به نفس کمی دارند. آنها ممکن است از مواد مخدر و الکل نیز سوء استفاده کنند.
عصبانیت و تحریک پذیری
علائم خشم و تحریک پذیری بخشی از تشخیص ODD هستند. اگر کودک شما این اختلال را دارد، ممکن است:
- به آسانی عصبانی شده و کنترل خود را از دست بدهد.
- بارها و بارها خشم و کینه نشان دهد.
- حساس و یا به آسانی تحت تأثیر دیگران بشود.
- اغلب خشمگین و یا بی‌احترامی کند.
رفتار استدلالی و مخالفت آمیز
رفتار استدلالی و سرکشی بخشی از تشخیص ODD است. اگر کودک شما این اختلال را دارد، ممکن است:
- بیش از حد با بزرگسالان بحث و جدل کند.
- از پیروی از درخواست‌ها و قولان خودداری کند.
- دیگران را به خاطر اشتباهات خود سرزنش کند.
- عمدا سعی کند دیگران را آزار دهد یا ناراحت کند.
انتقام جویی
نشانه‌های کینه‌توزی در ODD شامل موارد زیر هستند:
- داشتن کینه و تمایل به انتقام جویی.
- گفتن کلمات ناراحت‌کننده و نفرت‌انگیز در هنگام عصبانیت یا ناراحتی.
چه عواملی باعث اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) می‌شوند؟
با توجه به تحقیقات، محققان معتقدند که علت اختلال نافرمانی مقابله‌ای ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، ژنتیکی و محیطی است:
- عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان می‌دهد که ژنتیک تا حدود 50 درصد از توسعه ODD تأثیر دارد. بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD اعضای نزدیک خانواده‌ای با شرایط سلامت روانی مانند اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیتی دارند. همچنین، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD ممکن است دچار شرایط سلامت روانی دیگری مانند ADHD، تفاوت‌های یادگیری، افسردگی و اختلال اضطراب باشند که ارتباط ژنتیکی بین این شرایط را نشان می‌دهد.
- عوامل بیولوژیکی: برخی مطالعات نشان می‌دهند که تغییرات در بخش‌های خاصی از مغز می‌تواند منجر به اختلالات رفتاری شود. همچنین، ODD با مشکلات مرتبط با انتقال دهنده‌های عصبی خاصی که به سلول‌های عصبی در مغز کمک می‌کنند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، مرتبط است. اگر این مواد شیمیایی از تعادل خارج شده یا به درستی کار نکنند، پیام‌ها ممکن است به درستی از مغز عبور نکنند و علائم شوند.
- عوامل محیطی: داشتن یک زندگی خانوادگی پر از ناسازگاری و ناهماهنگی، بدرفتاری در دوران کودکی و نحوه فرزندپروری ممکن است در ایجاد ODD نقش داشته باشند. همچنین، طرد همسالان، گروه‌های همسالان منحرف، فقر، خشونت محله‌ای و سایر عوامل اجتماعی یا اقتصادی ناپایدار می‌توانند به توسعه ODD کمک کنند.
چگونه می‌توان اختلال نافرمانی مقابله‌ای را تشخیص داد؟
تخصصی‌های بهداشت روان اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) را در صورتی تشخیص می‌دهند که فرزند شما حداقل به مدت شش ماه چهار یا بیشتر از معیارهای علامتی را که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) توضیح داده شده است، داشته باشد. DSM-5 که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، کتاب مرجع استاندارد برای بیماری‌های روانی شناخته شده است. علاوه بر این، علائم باید شدید باشد و زندگی روزمره را مختل کند.
اگر کودک شما علائم ODD را نشان می‌دهد، احتمالاً باید به روانشناس یا روانپزشک کودک و نوجوان مراجعه کند. این متخصصان سلامت روان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه‌ای که برای ارزیابی وضعیت سلامت روان کودک شما طراحی شده است، استفاده می‌کنند. به‌طور معمول، روانپزشکان و روانشناسان بر گزارش‌های والدین، خواهران و برادران، دوستان و معلمان کودک تکیه می‌کنند تا درک کاملی از رفتار آنها پیدا کنند. سپس، روانشناس یا روانپزشک کودک شما را به دقت ارزیابی می‌کند و باید اختلال نافرمانی مقابله‌ای را از شرایط دیگری که ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند، تشخیص دهند، از جمله:
- رفتارهای مخالف خفیف تا متوسط.
- اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی درمان نشده (ADHD).
- اختلالات خلقی.
- اختلالات اضطرابی و اختلال وسواس فکری عملی (OCD).
- مدیریت و درمان
چگونه اختلال نافرمانی مقابله‌ای درمان می‌شود؟
درمان ODD بر اساس عوامل بسیاری متفاوت است، از جمله:
- سن فرزند شما.
- شدت علائم آنها.
- توانایی فرزند شما برای مشارکت و تحمل درمان‌های خاص.
وجود شرایط دیگری مانند ADHD، تفاوت‌های یادگیری و یا OCD در فرزند شما کمی در هم قطع شدیم! برای بررسی مقابله با اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) و درمان آن، در ادامه به شما توضیح می‌دهم:
درمان اختلال نافرمانی مقابله‌ای به طور کلی شامل رویکردهای روان‌درمانی، آموزشی و پزشکی است. در زیر، رویکردهایی که معمولاً در درمان ODD استفاده می‌شوند را بررسی می‌کنیم:
- رویکرد روان‌درمانی: روان‌درمانی خانواده و روان‌درمانی شناختی-رفتاری از جمله رویکردهای مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رویکردها به کاهش علائم ODD و تقویت مهارت‌های ارتباطی، مدیریت خشم و تنظیم هیجان کمک می‌کنند.
- آموزش مهارت‌های والدین: آموزش والدین، شامل ارائه راهنمایی‌ها و استراتژی‌های موثر برای مدیریت رفتار نافرمانی و تقویت مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله در والدین است. این رویکرد به والدین کمک می‌کند تا بهترین راه برای مدیریت رفتارهای نافرمانی کودک خود را درک کنند.
- مداخله آموزشی: برنامه‌های آموزشی مدارس و محیط‌های آموزشی دیگر می‌توانند به کاهش رفتار نافرمانی کودکان کمک کنند. این برنامه‌ها معمولاً شامل تقویت مهارت‌های اجتماعی، مدیریت خشم و حل مسئله است.
- درمان دارویی: در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروها را در نظر بگیرند تا علائم همراه مانند اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) یا اضطراب را کنترل کنند. هرگز خودسرانه داروها را به کودک خود تجویز نکنید و باید با پزشک مشورت کنید.
آیا می‌توان با پیشگیری از اختلال نافرمانی مقابله‌ای مقابله کرد؟
اگرچه امکان کامل پیشگیری از اختلال نافرمانی مقابله‌ای وجود ندارد، اما شناختن نشانه‌ها و اقدام در زمان ظاهر شدن اولیه آنها می‌تواند نگرانی کودک و خانواده را به حداقل برساند. همچنین، می‌تواند در پیشگیری از بسیاری از مشکلات مرتبط با این اختلال کمک کند. اعضای خانواده همچنین می‌توانند در صورت بازگشت نشانه‌ها و علائم، اقدامات لازم را یاد بگیرند.
علاوه بر این، فراهم کردن یک محیط خانه پرورشی، حامی و سازگار می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از اپیزودهای رفتار نافرمانی کمک کند.
چگونه می‌توانم از فرزندم با اختلال نافرمانی مقابله‌ای مراقبت کنم؟
اگر فرزند شما دارای اختلال نافرمانی مقابله‌ای است، علاوه بر مراقبت‌های حرفه‌ای، می‌توانید با روش‌های زیر به او و خودتان کمک کنید:
از نکات مثبت استفاده کنید: هنگامی که کودکتان انعطاف‌پذیری یا همکاری نشان می‌دهد، او را تحسین و تقویت کنید.
در صورت لزوم استراحت کنبله، این موارد می‌توانند در مدیریت و کنترل اختلال نافرمانی مقابله‌ای کمک کننده باشند. البته، هر فرد و هر موقعیت ممکن است نیازهای متفاوتی داشته باشد، بنابراین بهتر است با یک حرفه‌ای در این زمینه مشورت کنید تا بتوانید راهنمایی دقیق‌تری دریافت کنید.
تفاوت اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) با اختلال بیش‌فعالی/کم‌توجهی (ADHD) چیست؟
- ODD: علائم اصلی ODD شامل مقاومت، نافرمانی و عصبانیت مداوم در برابر قوانین، دستورات و خواسته‌های دیگران است. فرد مبتلا به ODD می‌تواند مخالفت، تنفر و نافرمانی پرشتاب را نشان دهد.
- ADHD: علائم اصلی ADHD شامل ناتوانی در تمرکز و توجه، بیش‌فعالی و افزایش حرکتی است. افراد مبتلا به ADHD می‌توانند دشواری در نگه‌داشتن توجه، بیقراری، بی‌نظمی و عدم کنترل حرکت‌های غیرضروری را تجربه کنند.
زمان ظهور علائم:
- ODD: علائم ODD معمولاً در دوران کودکی ظاهر می‌شوند (معمولاً پس از سن 8 سال) و در طول زمان پایدار می‌مانند. این علائم می‌توانند در دوران نوجوانی نیز ادامه یابند.
- ADHD: علائم ADHD ممکن است از سن پیش‌دبستانی آغاز شده و تا دوران بزرگسالی ادامه داشته باشد. این علائم می‌توانند در زمینه‌های توجه، بیش‌فعالی و تنظیم عاطفی تأثیر بگذارند.
نحوه تأثیرگذاری علائم بر روابط:
- ODD: علائم ODD معمولاً در روابط اجتماعی و خانوادگی تأثیر بیشتری دارند. فرد مبتلا به ODD ممکن است با خشونت و خشم مداوم واکنش نشان دهد و با دیگران درگیری و تعارض داشته باشد.
- ADHD: علائم ADHD معمولاً بیشتر در زمینه توجه و تمرکز تأثیرگذار هستند. فرد مبتلا به ADHD ممکن است دشواری در اجرای وظایف تحصیلی، سازماندهی و مدیریت زمان داشته باشد.
من را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
منابع:
- Aggarwal A, Marwaha R. Oppositional Defiant Disorder ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557443/ ) . [به روز شده در 7 فوریه 2022]. در: StatPearls [اینترنت]. جزیره گنج (FL): StatPearls Publishing; 2022. دسترسی به 5/16/2022.
- آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا. سوالات متداول ( https://www.aacap.org/aacap/Families_and_Youth/Resource_Centers/Oppositional_Defiant_Disorder_Resource_Center/FAQ.aspx ) . بازدید در 2022/5/16.
- آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا. اختلال نافرمانی مخالف ( https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/Children-With-Oppositional-Defiant-Disorder-072.aspx ) . بازدید در 2022/5/16.
- آکادمی پزشکان خانواده آمریکا اختلال نافرمانی مخالف ( https://familydoctor.org/condition/oppositional-defiant-disorder/ ) . بازدید در 2022/5/16.
- مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری. مشکلات رفتاری یا رفتاری در کودکان ( https://www.cdc.gov/childrensmentalhealth/behavior.html ) . بازدید در 2022/5/16.
- راهنمای مرک: نسخه حرفه ای. اختلال نافرمانی مخالف (ODD) ( https://www.merckmanuals.com/professional/pediatrics/mental-disorders-in-children-and-adolescents/oppositional-defiant-disorder-odd?query=oppositional%20defiant%20disorder#v43476 ) . بازدید در 2022/5/16
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9905-oppositional-defiant-disorder
بدون دیدگاه